Na początku marca nasz zespół rozpoczął badania nad ostrzami z Jaskini Maszyckiej. Są one częścią bogatego zbioru narzędzi z kości, poroża i ciosów mamuta odkopanego w 2. połowie XIX wieku przez Gotfryda Ossowskiego. Zabytki te datowane są na 18,5–18 tysięcy lat temu i łączy się je ze środkową fazą kultury magdaleńskiej. Przedmioty z Jaskini Maszyckiej stanowią część zbiorów Muzeum Archeologicznego w Krakowie, skąd zostały wypożyczone do szczegółowych badań ornamentów i śladów na powierzchni. Pierwsza partia zabytków (7 ostrzy) trafiła już do laboratorium i jest przedmiotem dokumentacji mikroskopowej. Planowane jest również wykonanie tomografii komputerowej zabytków, a wybranym ostrzom stworzymy repliki w formie odlewów z żywicy epoksydowej. Chociaż w naszych badaniach skupiamy się przede wszystkim na morfologii ornamentów, dokumentujemy również ślady pozostawione na powierzchni w trakcie produkcji ostrzy i ich użytkowania. Analizujemy także ślady postdepozycyjne – powstałe w efekcie gryzienia przez dzikie zwierzęta, zmiany spowodowane przez korzenie roślin i związki chemiczne oraz złamania.
Pomimo znacznego wieku, przedmioty odkryte w głębi jaskini są zachowane w bardzo dobrym stanie, niektóre nawet w całości. Ostrza są smukłe, mają długość od kilkunastu do ponad 20 centymetrów i zwężają się ku wierzchołkowi. Ich twórcy, przedstawiciele kultury magdaleńskiej, wykorzystywali je do polowania. Wiele z nich ma specjalnie uformowaną podstawę, po to by umocować je na drzewcu broni myśliwskiej. W celu zwiększenia skuteczności polowań część ostrzy była wyposażona w ostre zbrojniki krzemienne, umocowane w rowkach wyżłobionych w ostrzach za pomocą narzędzi krzemiennych.
Geometryczne ornamenty, m.in. w postaci linii, łuków i zygzaków, zostały wyryte na powierzchni przedmiotów, tworząc różnorodne konfiguracje. Występują zarówno symetryczne, jak i asymetryczne układy zdobień. Motywem powtarzającym się na kilku egzemplarzach ostrzy z Jaskini Maszyckiej jest tak zwana „soczewka” lub „łezka”. Innym, jeszcze częściej pojawiającym się wzorem, jest ciąg równoległych linii rytych. Do wykonania zdobień wykorzystywano narzędzia krzemienne. W przypadku części zabytków obserwujemy ślady wielokrotnego poszerzania i pogłębiania rytu.
Zapraszamy do śledzenia postępów w badaniach na stronie projektu!
