Kultura magdaleńska, rozwijająca się u schyłku paleolitu górnego (17-12 tysięcy lat temu), obejmowała obszary od Półwyspu Iberyjskiego po południową Polskę. Charakterystyczne dla tej tradycji były ornamentowane narzędzia oraz figurki antropomorficzne i artefakty sztuki mobilnej, tworzone z kości, poroża, kamienia i innych materiałów. Na terenie południowej Polski odnaleziono około 130 takich przedmiotów, które dotychczas analizowano głównie pod kątem ich form i estetyki.
Projekt zakłada zastosowanie metody biograficznej, która pozwala zbadać procesy powstawania, użytkowania i porzucania tych artefaktów w kontekście społeczności łowieckich. Zastosujemy innowacyjne techniki, takie jak mikroskopia, tomografia oraz analiza z użyciem sztucznej inteligencji (AI), aby określić sposób tworzenia ornamentów i ich funkcję społeczną. Szczególnym celem będzie odpowiedź na pytanie, czy złożone ornamenty powstawały jednorazowo, czy też tworzone były przez różnych wytwórców na przestrzeni czasu.
Wyniki zostaną porównane z zabytkami z Moraw, Saksonii, Turyngii i Francji, co umożliwi lepsze zrozumienie tego fenomenu w skali europejskiej. Projekt uwzględnia także badania eksperymentalne, w ramach których odtworzymy techniki wykonywania ornamentu i przedstawień figuralnych. Wyniki zostaną opublikowane w prestiżowych czasopismach międzynarodowych, a projekt przyczyni się do opracowania nowatorskiego modelu analizy pradziejowej sztuki.
Uniwersytet Wrocławski
Politechnika Wrocławska
Uniwersytet Rzeszowski
IAiE Polskiej Akademii Nauk
Ústav Anthropos, Moravské zemské muzeum, Brno
Musée d’Archéologie nationale, Saint-Germain-en-Laye
Seminar Ur- und frühgeschichtliche Archäologie, Friedrich-Schiller-Universität Jena